خبرنگار پایگاه خبری احوال نیوز؛ در یادداشتی از سلسله مقالات “فهم نقش از میراث ناملموس ایران ” درباره قلم زنی یکی دیگر از رشته‌های هنرهای فاخر وسنتی ایران ” نوشت:
قَلَم‌زنی که به زبان انگلیسی و برای توریست ها و هنر دوستان خارجی “Toreutics” ترجمه می شود عبارت است از تزیین و کندن نقوش بر روی اشیای فلزی به ویژه مس، طلا، نقره، برنج یا به عبارت دیگر ایجاد خطوط و نقوش به وسیله قلم با ضربه چکش و بر روی اجسام فلزی.
قلمزنی در دوران ساسانی
قلمزنی یکی از رشته‌های هنرهای سنتی ایران است که در دسته‌بندی، در رده هنرهای صناعی و در گروه فلزکاری قرار دارد. ساختن اشیاء با فلز مس، برنج، نقره و… به روش سرد را «دواتگری» گویند، این هنر با سابقه چندین هزار ساله خود؛ در دوران هخامنشیان رواج یافت و در دوره ساسانیان به اوج خود رسید و همچنان از بهترین صنایع دستی قابل ارائه ایران در جهان به شمار می رود.
نقش برجسته روی طلا با قلم
امروزه یکی از پر رونق‌ترین رشته‌های صنایع دستی اصفهان قلم زنی است که محصولات نقره ای، مسی و برنجی را با نقوش خاصی می‌آراید. هنرمندان با ابزاری خاص و وارد کردن ضربات بر روی سطوح مختلف نقش گل و مرغ، اشعار زیبای فارسی یا آیات و احادیث را حک می‌کنند تا زیبایی محصولات خود را به رخ بینندگان بکشند.
قاب گل مرغ به شیوه قلمزنی
قلم زنی نیز دو سبک مجزا دارد ، به نام‌های قلم زنی ریز و قلم زنی برجسته که هنر مندان اصفهانی در سال های اخیر سبک برجسته را بیشتر بکار گرفته اند. این سبک یکی از سبکهای قلمزنی ثابت شیراز از دیرباز تا به امروز بوده است ، تفاوت این سبک با قلم زنی ریز در برجستگی‌های عمیق‌تری است که روی فلز ایجاد می شودو حالتی سه بعدی را ایجاد می‌نماید. این‌گونه از قلم زنی در ساخت ضریح امامان شیعه نیز بسیار استفاده شده است.
هنر قلمزنی سه بعدی
امروزه در کارگاههای قلم زنی برای اینکه صدای قلم زدن بر روی فلز موجب آزار نباشد صفحه ایی که می‌خواهند روی آن نقش ونگار ایجاد کنند را بر روی مخلوطی از قیر وگچ نصب می کنند بااین کار هم از صدای آن می کاهند و هم از سوراخ شدن فلز جلو گیری می کنند.
در حال حاضر بازار نقش جهان اصفهان تجلی گاه این هنر است. این هنر از آن رو بیشتر مورد توجه هنرمندان و همچنین هنردوستان قرارگرفته است که از دوام و بقای بیشتری نسبت به سایر اشیا برخوردار است.
لازم به توضیح است
از جمله اشیای قلم زنی که از دوره هخامنشی به دست آمده یک لوح سیمین به وزن ۴ کیلوگرم و یک لوح زریّن به وزن ۵ کیلوگرم است. از دیگر اشیا مربوط به این دوره کوزه هایی با بدنه مخروطی ،طوق گردن ، سینه بند ، گوشواره …. است که همکنون در موزه ملی ایران نگهداری می شود. به گفته محققین احتمالا در آن زمان از دو شیوه ریخته گری با قالب و چکش کاری برای آفرینش این اشیا استفاده می شده است.
آذر کریمی
انتهای پیام/*
