گزارش کتاب آداب ، رسوم و فرهنگ باستانی ایرانیان
گفتگویی با نرگس رضایی و پیمان کلانترمعتمدی، پژوهشگران و نگارنده گان کتاب
“ نرگس رضایی ” فارغ التحصیل درمقطع کارشناسی ارشد از رشته ارتباطات و مشغول به تحصیل درمقطع دکتری است. اوکه از روزنامه نگاران باسابقه استان اصفهان است از۷ سال پیش تا به امروز سردبیر روزنامه عصر اصفهان است. نرگس رضایی کتاب های دیگری هم چون شناسنامه اصفهان وبانوان تاثیر گذار درایران باستان را نیز در دست پژوهش و نگارش دارد . او هم چنین چندین مقاله و یادداشت در موضوعات مختلف به چاپ رسانده است.
” پیمان کلانترمعتمدی ” را پیش از این با آثار” حماسی منظوم ” شناسانده ایم . چندی پیش هم گزارشی درباره کتاب فرهنگ قافیه از او منتشر شد. این نخستین اثر منثور از کلانترمعتمدی است که احتمالا پیش ازکتاب فرهنگ قافیه به طبع خواهد رسید. از دیگر آثار نثر او می توان به تاریخ جامع اصفهان ، افسانه تالار ایزدان و نمایشنامه های فرشته و چهارسین و محکمه روزگار را درکارنامه خود دارد. منظومه کورش هخامنشی،سه جلدی چکامه شکوه ایرانیان، سه جلدی منظومه اصفهان ، منظومه خاک وخون ، رنج نامه ایرانیان و چکامه ایران یاد آثار منظوم این حماسه سرا هستند .
تألیف کتاب آداب ، رسوم و فرهنگ باستانی ایرانیان از کجا سرچشمه گرفت ؟
پیمان کلانترمعتمدی : در فروردین ماه سال ۹۸ و پس ازگذشت چندماه از آغاز همکاری من با روزنامه عصر اصفهان و آشنایی با سردبیراین روزنامه،خانم رضایی، با وجود اشتراکاتی که در نوع نگرش و دغدغه های فرهنگی با یکدیگر داشتیم ، تصمیم گرفتیم که پژوهشی جامع و درحد امکان تمام شمول را در این زمینه آغاز کنیم .
نرگس رضایی : مقوله فرهنگ و آداب باستانی ایران بحدی گسترده است که از همان ابتدا چاره ای جز تقسیم کار ، انجام پژوهش های مستقل و گردآوری منابع مورد نیاز نداشتیم . در این تقسیم کار ، با توجه به تمرکز دیرینه من بر موضوع ” بانوان ” ، خانواده و مباحث مربوط به آن ها، پژوهش دراین گونه موارد را من بر عهده گرفتم و پژوهش در دیگر مواردی که از پیش تعیین کرده بودیم را آقای کلانترمعتمدی بانجام رساندند. البته اطلاعات جمع آوری شده بطور هفتگی مورد تبادل نظر قرار می گرفت .
پیمان کلانترمعتمدی : البته باید بگویم که پژوهش دراین حوزه با توجه به مطالب و منابع گردآوری شده نمی بایست چهارسال به طول می انجامید.واقعیت این است که مسئولیت ها ومشغله های خانم رضایی بعنوان سردبیر روزنامه از یک سو و اشتغال من به دیگرپژوهش ها و نگارش ها موجب طولانی شدن این پژوهش گردید .
نرگس رضایی: این پژوهش کمی طولانی شد ولی در نهایت آرامش، دقت و حوصله بانجام رسید . پرهیز ازشتابزدگی این فرصت را برای ما بوجود آورد که در مطالعه و گزینش منابع موجود از تمامی ظرفیت های خود استفاده نماییم.
حاصل این پژوهش چیست ؟ این کتاب چه می گوید ؟
پیمان کلانترمعتمدی: نوشتار آداب ، رسوم و فرهنگ باستانی ایران زمین، با مرور و مطالعه منش و کردارمردمان این دیار وبرخی ازنام آوران آن وهم چنین بازخوانی آداب ، رسوم وهنجارهای پیشینیان، سعی در انتقال این آموزه ها به نسل امروز دارد .
نرگس رضایی: با نگرش به بحران هویتی که جوان امروزی با آن مواجه است ، فرهنگ ، آداب و رسوم وارزش های اجتماعی ایرانیان برای خیل پرسش های ماهوی جوانان وارائه شیوه های شایسته زندگی، راهکارهای درست و آزموده شده ای دارد. سعی ما درجمع آوری درست این راهکارها و شیوه ها بوده است .
گزینش این سوژه برای پژوهش بر چه دلیل و منطقی استوار بود ؟
نرگس رضایی :یکی از اهداف این پژوهش و نگارش آن ، علاوه بر آگاهی بخشی به نسل جوان و جویای هویت،کمکی هرچند ناچیزبه گذارمیهن عزیزمان ایران،بسمت توسعه همه جانبه باشد. ملت های در حال توسعه جهان، به سبب حرکت در مسیرصنعتی شدن و گشودن دروازه های خود بر روی علوم وفن آوری های نوین، به بستری مناسب برای صدورفرهنگ ها و ارزش های نه چندان دیرینه کشورهای توسعه یافته تبدیل شده اند.برخی ازاین کشورهاقدمت تاریخی چندانی نداشته و سابقه تشکیل و یا استقلال آن ها از یکی دو قرن اخیر فراتر نمی رود . شاید برای این گونه ملل تفاوت چندانی نداشته باشد که از کدام الگو متابعت نمایند و یا پذیرای کدامیک از ارزش های وارداتی به جامعه خویش باشند . ولی آیا برای مردمانی با پیشینه ایرانیان نیز به همین گونه است ؟
پیمان کلانترمعتمدی : براستی دلیل تمایل برخی ازجوانان کشورمان به الگوهای غیرایرانی را در کجا باید جستجو کرد؟ در انتقال این آموزه ها به فرزندانمان تاچه حدکوشا و موفق بوده ایم ؟ ملتی که تاریخ آن ، حقوق بسیاری را بر گردن جهان نهاده است، از گذشته خود تاچه حد می داند ؟ این دغدغه ها را می توان مهمترین دلیل تالیف این کتاب دانست .
نرگس رضایی : در کشوری زندگی می کنیم که خود از هزاران سال پیش معمار فرهنگ و تمدن انسانی بود. این که بسیاری از هنجارها ، بایسته ها و قوانین فرهنگی که از هزاران سال پیش از شرق به غرب رفته است را با پوشش غربی به خورد جوان ایرانی می دهند به هیچ وجه شایسته نیست .
این کتاب شامل چه موضوعات و سرفصل هایی می شود ؟
نرگس رضایی : در این کتاب سعی کرده ایم که به تمامی جنبه های فرهنگ باستانی ایرانیان و موضوعات مرتبط با آن نوری بتابانیم . بدیهی است که فرهنگ ایران با آن پیشینه و جزییاتی که دریکایک خانواده های ایرانی رسوخ کرده و تمامی جنبه های مختلف زندگی آنان را تحت تاثیر قرار داده بود ، در یک مجلد نمی گنجد . تلاش من و همکارم در این جهت بود که تا حد امکان تمامی این جلوه ها را به اختصار گردآوری و استنساخ کنیم . در فهرست این کتاب پس ازمعرفی اجمالی فرهنگ ایرانی و پیشینه آن ، به ابزارهای فرهنگی آن دوران همانند خانواده و مراکز آموزشی اشاره شده است و در نهایت برای تاثیر آموزه های فرهنگی پیشینیان در پرورش جوانانی وطن پرست ، جنگاور ، دانشور و امثالهم ، شواهدی را ارائه کرده ایم . در بخشی از این کتاب نیز نظر گردشگران ، بازرگانان و مورخینی که به ایران سفر کرده و با هنجارهای اجتماعی ایرانیان آشنا شده بودند را منعکس کرده ایم.
پیمان کلانترمعتمدی : در پژوهش و نگارش این کتاب طبق توافق اولیه ای که با همقلم عزیز صورت گرفت، بخش های مرتبط به خانواده ، ازتعالیم اولیه، آداب معاشرت، آداب و رسوم جاری در ازدواج و دیگر مولفه های مربوط به خانواده را خانم رضایی پژوهش و نگارش کرده اند . بخش های مربوط به فرهنگ دادرسی و دادگستری ، فرهنگ سیاسی حاکم بر دربارهای مختلف ، پیشینه خط و زبان های رایج در ایران باستان و امثالهم را من پژوهیده ام . در فصل فن آوری،هنر ودانش باستانی نیزاین تقسیم کار رعایت شده است . پژوهش در زمینه هنرهای باستانی و فرهنگ حاکم بر آن را خانم رضایی انجام دادند و پیشینه فن آوری ها باستان توسط من بانجام رسید . دربخش دانش باستان نیز هردو پژوهش کرده و مطالب گردآوری شده را با یکدیگر به اشتراک می گذاشتیم .
کتاب آداب،رسوم و فرهنگ باستانی ایرانیان در چه زمانی به چاپ رسیده و در دسترس علاقمندان قرار خواهد گرفت؟
پیمان کلانترمعتمدی : پس از پایان مراحل پژوهش و نگارش کتاب تصمیم داشتیم که این اثر را در نوروز هزار و چهارصد و سه روانه بازار کتاب کنیم . هم اکنون در مرحله ویرایش نهایی هستیم که توسط هردوی ما با دقت و نکته سنجی فراوان در حال انجام هست.
نرگس رضایی: البته تلاش ما براین است که این کار زودتربه پایان برسد چون کتاب نیمه تمام مشترک دیگری هم داریم که باید آن را نیز با تمام برسانیم . ولی بهیچ وجه در اتمام ویرایش و کسر و اضافه های نهایی شتاب نمی کنیم. این کتاب حاصل بیش از سه سال تلاش ما است . در ارائه آن با نقایص حداقلی وکیفیت حداکثری تمرکزکرده ایم واصراری برای چاپ حتمی آن در ایام نوروز نداریم. این برنامه ابتدایی مابوده و البته هنوز هم برای تحقق آن تلاش می کنیم ولی به دلیل پژوهشی بودن این اثر و استفاده احتمالی دیگرپژوهشگران ودانش پژوهان ازآن ، نهایت سعی خود را برای ارائه اثری قابل اتکا و با کیفیت به کار گرفته ایم .
مهرناز آزاد
انتهای پیام/*
