اشتغال یکی از مهم ترین منابع هویت بخشی اجتماعی زنان است
به گزارش پایگاه خبری احوال نیوز: الهام سموری ،کارشناس ارشد روانشناسی در گفتگویی باعنوان اشتغال یکی از مهم ترین منابع اشتغال یکی از مهم ترین منابع هویت بخشی اجتماعی زنان است بیان کرد:
پایگاه خبری احوال نیوز :امروزه یکی از مسایل مهمّ و قابل توّجه اشتغال زنان می باشد. بانظر به پیشرفت تکنولوژی وتحول فرهنگ بشری زنان از محیط کوچک خانه های خود خارج و وارد اجتماع شده و در بسیاری از عرصه های علمی، فرهنگی، هنری…مشغول به کار می باشند و دوش به دوش مردان در اقتصاد خانواده شریک هستند. هرچند در گذشته هم زنان از نظر معیشتی کمک خرج خانواده و همسران خود بوده اند با انجام کارهایی چون : قالی بافی، نخ ریسی، دوشیدن شیر دام و یا حتّی کار در مزارع امّا کار آنها محدود به خانه و نهایتاُ زمین کشارزی می شد ،ولی امروزه و در دنیای مدرن امروزی برخی از زنان گاهی ممکن است برای انجام کار به شهر دیگری بروند و یا کارهای پر مشغله ای مانند پرستاری ،پزشکی ، خبرنگاری .. را عهده دار باشند که روز و شب و سرما و گرما نمی شناسد و باید چندین روز یا یک ماه از خانه و خانواده جدا بوده و مطمئناُ بر روی کیفیت زندگی آنها تأثیر گذار است،خصوصا کارهای نظامی که خشونت و تنش و اضطراب جزء جدانشدنی آن است و این برای یک زن که باید کانون عشق و عاطفه باشد و فرزندان در دامان او پرورش پیدا کنند بسیار اثر می گذارد.
بنابراین بررسی نوع تعامل زنان شاغل در خانواده و کیفیت زندگی آنها از اهمیّت بسیار بالایی برخوردار است.خانواده که یکی از اساسی ترین ارکان هر اجتماعی می باشد و مرکز و عشق و محبّت بوده و اگر دارای مشکل باشد سر منشأ بسیاری از اختلالات است و در نوع روابط زوجین و روابط زناشوئی آنها بسیار مؤثر است و اگر مدیریت شده نباشد چه بسا منجر به طلاق عاطفی و در نهایت طلاق رسمی و از هم پاشیدگی خانواده شود و کودکانی که در این رابطه سرگردان شده و آسیب های جسمی و روحی فراوانی برآنها وارد می شود.
اشتغال زنان حتی در بافت سنتی مانند شهرکرد، نه تنها تأثیر سوء در رضایتمندی از زندگی زناشویی نداشته، بلکه با توّجه به تأثیر آن بر امکانات رفاهی خانواده، باعث افزایش میزان رضایتمندی شده است.
زنان شاغل، رضایت زناشویی بیشتری از زنان خانه دار دارند؛ به ویژه آنان که کارهای نیمه وقت دارند به دلیل زمان کار کم تر و هماهنگی بیشتر آن با نقش های دیگر، از زندگی خود راضی تر هستند.
رضایت زناشویی برای زنانی که با انتخاب خود کار می کنند، تحصیلات بالاتری دارند، کارشان نیمه وقت است و از حمایت همسرانشان برخوردارند، بیشتر است. شوهران زنانی از رضایت زناشویی برخوردارند که از شغل همسران خود راضی باشند و آنان کار نیمه وقت داشته باشند.
تحقیقات کیجر و ریلی نشان داد در خانواده هایی که زن و مرد هر دو شاغل هستند و کارهای خانه را بین خود تقسیم می کنند و مراقبت از بچه ها به عهده دو نفر می باشد، زوجین باانگیزه بیشتر به زندگی، کار و کسب درآمد می پردازند. نتیجه اینکه توازن مسئولیت ها و همکاری زوجین تأثیر مثبت بر رضایت زناشویی دارد.
در دنیای پیچیده امروزی، رضایت از زندگی زناشویی مقوله مهمّ زندگی بشر به شمار می رود. رضایتمندی زناشویی، سنگ بنای خانواده مستحکم است که در کانون گرم آن، انسان هایی به رشد و بالندگی می رسند که هر یک می توانند سرنوشت خود،اطرافیان و جامعه ای را که در آن زندگی می کنند دچار تغییرات مثبت و اساسی سازند. اشتغال نیز بخش مهمّی از هویت اجتماعی افراد را می سازد و از مباحث عمده محافل و جوامع در عصر کنونی است.
کیفیت زندگی
پایگاه خبری احوال نیوز :همه انسانها از آغاز حیات خود درجستجوی بهبود بخشیدن به کیفیت زندگی شان بوده اند ، امّا در دوران معاصر کیفیت زندگی به موضوع مطالعه دانشمندان تبدیل شده است زیرا آنها به این واقعیت پی برده اند که آینده جامعه در گرو شناسائی عواملی است که بر شرایط زندگی انسانها تاثیر می گذارد. به عنوان مثال (( رویکرد توسعه که شفاف ترین رویکردبه توسعه اجتماعی است کیفیت زندگی را بر مبنای عوامل اجتماعی مانند کاهش فقر ، افزایش لشتغال ،گسترش آموزش و پرورش ،عدالت اجتماعی ،حقوق اقلیت ها و یکپارچگی در کل جامعه تعریف می کند)).
کیفیت زندگی به شیوه های مختلفی مفهوم سازی شده است . برخی اندیشمندان معتقد هستند که ((کیفیت زندگی مجموعه ای است که نیازهای جسمی ، عاطفی، اجتماعی و امکانات زندگی را تشکیل می دهد)).
برخی دیگر بر این باور هستند که : ((کیفیت زندگی به معنای احساسی است که فرد نسبت به رفاهِ اجتماعی ،عاطفی و جسمی خود دارد.این احساس متأثر از این است که یک فرد در شرایط مختلف زندگی تا چه اندازه ای به خشنودی شخصی نائل شده است.به عبارت دیگر ؛کیفیت زندگی معادل توانائی فرد برای محقق ساختن برنامه ها یا طرح های مورد نظرش است . در واقع کیفیت زندگی به این معنا است که انسان بتواند زندگی خود را هماهنگ با ارزش هایش سامان دهد)).
(( براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی ( (WHO؛کیفیت زندگی تفسیر شخصی هر فرد از وضعیت زندگی اش در متن فرهنگ و نظام ارزشی است که در آن به سر می برد)).
همانطور که ملاحظه می شود کیفیت زندگی دارای دو جنبه عینی و ذهنی است .یعنی این مفهوم هم به بهره مندی عینی و واقعی از دستاوردها و فرصت های زندگی مربوط است و هم حاصل ارزیابی از فرصت ها و سرمایه های واقعی زندگی است .(( از این رو کیفیت زندگی با دو مفهوم نیاز های انسانی و رضایت از زندگی رابطه دارد .به این دلیل لازم است که کیفیت زندگی شخصی درتعامل با زندگی جمعی مطالعه شود )).
در مورد ابعاد کیفیت زندگی نیز نظرات متفاوتی وجود دارد .برای مثال؛ در پژوهشی با نام (( سنجش کیفیت زندگی در ایران )) کیفیت زندگی بر اساس سه بعد روانی ،اجتماعی و محیطی اندازه گیری شده است .
براساس مرور منابع موجود می توان کیفیت زندگی را در شش بعد ؛ فردی،خانوادگی، اجتماعی ، اقتصادی، سلامت و تغذیه و در نهایت زیست محیطی تفکیک کرد.
اشتغال و کیفیت زندگی
پایگاه خبری احوال نیوز :از آنجا که شغل یکی از مهمّ ترین حوزه های زندگی محسوب می شود ، انتظار می رود وضعیت اشتغال فرد و ارزیابی که او از شغل خود دارد ، بر کیفیت زندگی او تاثیر داشته باشد . اشتغال از دو جهت می تواند بر کیفیت زندگی انسان تاثیر داشته باشد.بعد اوّل به ویژگی و خصوصیات عینی شغل و جنبه دوّم به ذهنیت فرد ، نوع ارزیابی و نگرش او به وضعیت اشتغالش مربوط می شود .
وضعیت اشتغال
در یک بیان کلّی ، کار یکی از مهمّ ترین منابع هویت انسان است . کمیت و کیفیت زندگی شغلی تعیین می کند هر فرد چه کسی است و در جامعه چه نقشی را ایفا می کند .(( کار از طریق فعّالیت های مستمر و منظمی که ایجاد می کند به حیات انسان سامان می بخشد و حوزه های مختلف زندگی اورا زمان بندی و تنظیم میکند. داشتن شغل رسمی فرصتی برای کسب مهارت و بروز خلاقیت است. درآمد حاصل از اشتغال ، آزادی و استقلال فرد را بهبود می بخشد )).
(( دورکیم نیز اشتغال را کالایی اجتماعی و اخلاقی می داند که مفهوم زندگی و موقعیت فرد را مشخص می کند .به همین ترتیب ، او ناامنی مادی و اقتصادی و الگوهای در هم شکسته اشتغال را منبع تخریب هویت و ضعف اخلاق در جامعه می داند)).
وضعیت درکنار آثارکلّی اشتغال ،وضعیت اشتغال فرد که شامل عواملی مانند سابقه کار، میزان ساعات کار ،رتبه شغلی ، تناسب شغل باتخصص و موقعیت استخدامی است می تواند منشاء تأثیرات ویژه باشد.
از آنجا که سلامتی یکی از ابعاد مهمّ کیفیت زندگی است ، می توان گفت که شرایط مناسب کار ،تأثیر مستقیم بر افزایش کیفیت زندگی دارد .
تثبیت موقعیت استخدامی فرد نیز حائز اهمّیت است.(( براساس نظریه سرمایه انسانی ؛ وضعیت استخدامی پایدار و مستمر ، سرمایه انسانی ( مهارت ها ، قابلیت ها و معلومات شغلی ) و بهره وری ِ افراد را افزایش می دهد و برهمین پایه پاداش هایی که آنها دریافت می کنند و امکان ارتقای شغلی آنان را افزایش می دهد )) .
(( رتبه شغلی به معنای جایگاه شغل در سلسله مراتب سازمانی و میزان اقتدار ، اختیار وکنترلی است که یک شغل برای فرد ایجاد می کند)) . برخورداری از رتبه های شغلی بالاتر به دلیل نقشی که در تأمین نیازهای مادی و روانی انسان دارد بربهبود کیفیت زندگی تأثیر خواهد داشت.
میانگین رضایت شغلی افراد در مشاغل اداری و دفتری و فروشندگی از میانگین رضایت شغلی افراد در پست های مدیریتی ، آموزشی و فرهنگی کمتر است .درواقع می توان اظهار کرد که هرچند حضور در رده های شغلی بالاتر متضمن تحمل مسئولیت و فشار روانی است ،امّا به هر حال احراز مناسب شغلی بالا از جهت امکانات اقتصادی ، دستیابی به قدرت و منزلت اجتماعی فرصت های بیشتری را برای شاغلان خود فراهم می آورند .
نگرش نسبت به شغل
پایگاه خبری احوال نیوز :رضایت شغلی یکی از مهمّ ترین ارکان نگرش شغلی است . براساس نظریه مورس ،کارتزل ، ورم ، اسمیت و کالبرگ رضایت شغلی ، وضعیت عاطفی خوشایندی است که حاصل ارزیابی کار به عنوان عامل فراهم کننده یا تسهیل کننده ارزش های شغلی است. در واقع می توان گفت که رضایت شغلی حاصل رابطه متناسب میان پاداشی است که یک شغل برای یک فرد ایجاد می کند و ارزیابی فرد از آن پاداش است .
مطالعات متعدد نشان داده اند که : رضایت شغلی عامل مهّمی است که با افزایش بهره وری ، تعهد سازمانی ، و دلبستگی به محیط کار ، برقراری روابط انسانی در محل کار ، ایجاد ارتباطات صحیح ، بالا بردن روحیه ، عشق و علاقه به کار هم بسته است .
اکثرنظریات موجود ، رضایت شغلی را برپایۀ سه محور توقعات و انتظارات افراد در رابطه با موقعیت های واقعی ، میزان برآورده شدن نیازهای جسمی و روانی سطح ابقای ارزش های مهّم تعریف کرده اند.
درآمد ودستمزد
به اعتقاد روانشناسان تفاوت های فردی نقش مهمّ درمعنا دادن به پول دارد .هیچ فرمول واحدی نمی تواند رضایت شغلی را فقط بر اساس میزان دستمزد دریافتی تعیین کند .(( بین دستمزد و رضایت شغلی دو نوع رابطه وجود دارد .نخست ، میزان کفایت درآمد و سپس منصفانه بودن آن در مقایسه با سایرین است .
اشتغال از طریق افزایش سطح درآمد خانواده می تواند فقر معیشتی زنان را تقلیل دهد و از این رو در تامین سلامت روانی که بخشی از کیفیت زندگی آنان است ، نقش مؤثری خواهد داشت .
محتوای کار
اساسی ترین صفت در محتوای کار این است که کار باید از جهت ذهنی و شخصی برای افراد جالب و معنا دار باشد .این ویژگی تابع گستره ای وسیع از تفاوت ها و ارزش های فردی است .((به اعتقاد لاوسون وشن ،کارکنانی می توانند رضایت بیشتری به دست آورند که برای آنها در درون یک شغل ، امکان اجرای نقش های گوناگون وجود داشته باشد )) .
بحث و نتیجه گیری
پایگاه خبری احوال نیوز :دراین بحث کوشش شد تا تأثیر اشتغال زنان بر کیفیت زندگی آنان تحلیل شود. یافته های تحقیق بیانگر این واقعیت است که متنوع بودن شغل و متناسب بودن آن با نوع تخصص فرد ، باکیفیت زندگی او هم بسته است .بدیهی است که شرایط یاد شده علاقه ، آزادی و ابتکار عمل فرد را افزایش می دهد و امکان خود شکوفائی و غنی ساختن خود از طریق شغل را بیشتر می کند.به علاوه ، احساس مفید بودن و کسب دستاورد های شغلی ، بخشی از نیازهای روانی انسان را تأمین می کند و از این طریق به ارتقای کیفیت زندگی کمک می کند.
یافته ناشی از رابطه بین رضایت شغلی و کیفیت زندگی بیانگر نظریه سرایت است که بر اساس آن، خشنودی شغلی میتواند به سایر ابعاد زندگی فرد سرایت پیدا کند . شاغل بودن زنان نه تنها آثاری مخرب برزندگی کیفی آن ها ندارد بلکه در بسیاری مواقع رضایت از شغل منجر به افزایش کیفیت زندگی آن ها شده است. هم چنین، نتایج پژوهش ها در زمینه مقایسه کیفیت زندگی زنان شاغل و غیرشاغل نشان دادندکه در تمام ابعاد کیفیت زندگی، زنان شاغل میانگین نمره ای بیش تر نسبت به زنان غیر شاغل بدست آورده بودند.
بر اساس یافته های پژوهش رابطه بین سطح حقوق که یکی خود از مؤلفه های رضایت شغلی می باشد با کیفیت زندگی تأیید شد. به احتمال زیاد، مقایسه درآمد خود با درآمد دیگران و هم چنین، تعادل بین درآمد و هزینه ها، نقشی مؤثر در تعیین کیفیت زندگی دارد. هرزبرگ بر این باور است که بعد اقتصادی شغل از آن جهت که با بسیاری از عوامل انگیزشی قرین است، برای افراد گوناگون معانی گوناگونی دارد و برای بیش تر افراد باعث خشنودی بالا و افزایش سطح کیفیت زندگی میشود.
در یک جمع بندی کلّی باید گفت که اشتغال زنان تاثیر منفی بر کیفیت زندگی آن ها نداشته است زیرا اشتغال باعث خودشکوفایی، توانمندسازی، افزایش اعتماد به نفس و افزایش ارتباطات می شود و زنان را از محیط یکنواخت خانه دور میسازد. در مواردی هم که این کیفیت زندگی پایین بوده است، می توان گفت که به احتمال زیاد، به دلیل تعدد و فشار نقش و تضاد نقش ناشی از آن بوده است که در صورتی که ساعات کاری زنان تعدیل یابد و مشارکت همسران در خانه افزایش یابد می توان از اثرهای سوء تعدد نقش جلوگیری کرد.
الهه کمالی
انتهای پیام/*
