پایگاه خبری احوال نیوز ، مرا نگاه کن که از خاک هستم و گل شدم در دست پیر استاد قدیمی آماده گشتم تا مرا روی هم گذارد شکل دهدتا سالهای بسیار خدمت گزار باشم حالا این بار حمام در دشت هستم .استاد مهدی فقیه به خبر نگار پایگاه خبری احوال نیوزگفت : بر اساس منابع موجودو ، شکل گیری و احداث حمام ها به دوران پیش از اسلام باز می گردد که، در مناطق و کشورهای مختلف با یکدیگر متفاوت بوده است.بعنوان مثال نمونه های اولیه این بناها ( حمامها ) در کنار چشمه های آب
گرم و، در منطقه •کاراکالا• در قلمرو تمدن آشور به دست آمده است و این شیوه راایرانیان باستان به گونه ائی متفاوت و با بهره گیری از محفظه ها یا ظروف بزرگ آب گرم موسوم به آب زن دنبال کردند. البته در آن زمان هم ، درساخت و سازهای حمام های ابتدائی از تجارب و پیشرفت های دو تمدن یونان و روم در غرب استفاده می شدواز نمونه های اولیه ی ساخت ها، در ایران باید به بقایایی حمّامی قدیمی
اشاره کرد که برخی از لوازم مربوط آن در کاوش های تخت جمشید کشف شده است . البته دررویه ی ساخت ا ین بناها و استفاده به دلیل تقدس آب نزد زردشتیان ایران توسط برخی از حکام سلسله ساسانی مشکلاتی پیش آمد دوباره در سرزمینهای اسلامی به دلیل اهمیت حفظ پاکیزگی که، با استفاده از آب پاک گره خورده بودو ، هم چنین وجود برخی از مراسم و مناسک مذهبی که در آن غسل و، وضو
لازم بنظر می رسید ساخت حمام ها از سر گرفته شد. از نمونه اولیه ی گرمابه ها در قرن سوم (ه. ق) می توان ازحمام بندرتجاری سیراف نام بردکه در کنار بازار و مسجد جامع شهری قرار داشته است و، هم چنین اززمان سلجوقیان در سده ی پنجم (ه.ق) نیز بقایای دو حمام یکی در خرابه های شهرقدیمی جٌرجان واقع در استان گلستان ودیگری درمعبد آناهیتای کنگاور دراستان کرمان شاه کشف گردیده
است.
دردوره ایلخانی هم حمام های متعددی در شهرهای مختلف از جمله تبریز و در مجموعه بزرگ ربع رشیدی ساخته شد که، بعنوان بناهای عام المنفعه از آن استفاده می گردید. اما از عصر تیموریان در حدود ۹ دستگاه حمام با تلاش امیر علی شیر نوایی وزیر (سلطان حسین میرزا بایقرا) و، نیز حمام هایی در شیروان شاهیان باکو در کشور آذربایجان و ،افشونه ی نطنز در استان اصفهان و حمام شاه شهر
مشهدازدیگر نمونه های این حمام ها هستند. اوج ساخت گرمابه ها در عصر صفویه بود . برهه ائی که حمام های بسیاردراقصی نقاط کشور وازجمله در اصفهان ساخته شد. که از نمونه های آن می توان به حمام شاه حمام شاه زاده ها ، حمام علی قلی آقا،حمام خسرو آقا، حمام شیخ بهایی، حمام دردشت ،را نام برد که این حمام در دشت در محله ائی به همین نام و ، دربازار بزرگ دردشت قرار دارد.
این حمام در محله ی دردشت حدفاصل خیابان های ابن سینا و عبدالرزاق واقع شده است . استاد تاریخ بیان کرد : از حدود قرن چهارم (ه.ق) باالحاق دومحله دریه در جنوب دروازه طوقچی و دشت در حوالی کنونی ، محله مذکور که غالبا به مزارع و اراضی کشاورزی اختصاص داشته است پس از سامان دهی این محله در آن عمارات و ابنیه ی مختلف نیز ساخته شد که ، بازار، مسجد ، مدرسه و .. از جمله آنها
بشمار می آید. بعد از ساخت این حمام در دوره ی صفویه اسامی مختلفی برای آنها در نظر گرفته شد. از جمله در همین محله و نیز حمام آقا مومن به خاطر ساختش توسط (آقا مومن) نامی ، از دربار یان و کارگزاران عهد صفوی زمان شاه صفی اول و فرزندش شاه عباس دوم بوده است.
وی در مورد خصوصیت حمام آقا مومن گفت : زمین زیر بنای آن حدود ۷۶۰ مترمربع بوده و از لحاظ فرم معماری مانند سایر حمام ها در بردارنده بخش های مختلفی چون بینه یا (رخت کن) شامل فضایی سردو خشک است .
حمام ها نیز همانند سایر بناها ارکان و اجزای مختلفی دارد که هر کدام به صورت جدا گانه و مجزا ، بر عمل کردهای متفاوتی استوار هستند . این امر در کنار اهمیت فوق العاده گرمابه از لحاظ اجتماعی، مذهبی، پزشکی، بهداشتی باعث شده تا این گونه بناها، در طول ازمنه ی تاریخی هم واره کانون توجه و دقت دانشمندان و اطباء نظریه پردازان بزرگ قرار گیرد.
بر همین اساس و با توجه به تحقیقات انجام شده عناصر اصلی و چهار گانه ی هر حمام بر حسب شرایط محیطی آن با اخلاط چهار گانه موجود در بدن (سودا، بلغم، خون و صفرا) و خصوصیات منطبق بر چهار عنصر(باد، خاک، آب،خورشید) و فصول سال تطبیق می کند. بعنوان مثال پس از درب ورودی حمام در ، اولین بخش بینه (رخت کن) قرار دارد، که همان محل تعویض لباس است و چون هوای آن خنک، سرد و
دارای رطوبت کمی می باشد در کتابهای پزشکی و طبی آن را برابر با یکی از عوامل در بدن یعنی سودا قرار داده اند. این خلط با خصوصیات، سرد و خشک فصل پاییز و خنکی و سوز در عنصر بادمطابقت می نماید . بعد از آن نوبت به میان در که همانند یک راهرو بخش ارتباطی میان بینه یا (رخت کن) وگرم خانه (محل شست و شوی اصلی حمام) قرار دارد. در این فضا به دلیل وجودشرایط بینا بینی یعنی میزان
رطوبت بیشتری نسبت به (رخت کن) و سردی زیادتری در مقابل گرم خانه دارد از ویژگیهای بلغم نظیر فصل زمستان یخ و مرطوب بود ه است .و بعد اجزایی چون حوضچه های آب ( دستک) و خزینه در آن دیده می شود و به لحاظ گرم بودن و رطوبتی فراوان با خون ، فصل بهار و عنصر آب مساوی خواهد بود. بخش بعد خشک خانه هم جزئی دیگر از حمام است که مانند سونای خشک عمل نموده و در برخی از
بناها ساخته می شود. این بخش نیز با گرمای و خشکی صفرا فصل تابستان و عنصر آفتاب مقایسه می گردد.
انتهای پیام/*
