اورامان روستایی زیبا و دیدنی از توابع کردستان
روستای اورامان تخت که در منطقه اورامانات واقع شده، یکی از زیباترین مناطق کوهستانی ایران و جاهای دیدنی استان کردستان است. رودخانههای سیروان و لیله که از میان این دهکده میگذرند، طراوت و شادابی را به این ناحیه هدیه میدهند. این دو رودخانه در منطقهای از مرز مشترک کشور ایران و عراق، که به «دروله» معروف است به یکدیگر متصل میشوند.
اورامان یکی از مناطق گردشگری زیبای ایران است که هر ساله گردشگران بسیاری از داخل و خارج از ایران، چه در قالب تورهای کردستان و چه بهصورت مستقل، از این منطقه بازدید میکنند. در سالهای اخیر بر حجم گردشگران خارجی این منطقه بکر و رویایی افزوده شده است که عمده آنها از کشورهای اسپانیا و آلمان به اورامان بودهاند.
اورامانات نام منطقهای در بخش اورامان شهرستان سروآباد در غرب استان کردستان است و از غرب به عراق و از جنوب به استان کرمانشاه محدود میشود و جادهای به طول ۷۵ کیلومتر آن را به مریوان وصل میکند.
این منطقه بخشی مشترک بین ایران و عراق است و یک دشت پرپیچوخم با رودهای زیبا و گوناگون دارد که بسیار زیبا است. چشمههای مشهور این منطقه سیروان و لیله هستند. این دو رود در نزدیکی عراق به هم میپیوندند و این پیوندگاه را دروله مینامند. خانههای شهر بهطور کلی از سنگ است و بهصورت خشکهچین و پلکانی ساخته شدهاند، به همین دلیل اورامان را روستای هزار ماسوله هم میگویند.
اورامانات از دو قسمت کوچک و بزرگ تشکیل شده است. قسمت کوچک مربوط به شهر حلبچه از توابع کشور عراق است و قسمت بزرگ جزو استانهای کرمانشاه و کردستان ایران محسوب میشود. روستای اورامان تخت مرکز بخش اورامان است و اغلب مردم آن شهرهایی چون تهران، مریوان، سنندج، حلبچه، جوانرود، کامیاران، روانسر و کرمانشاه را محل سکونت خود قرار دادهاند. این دهکده تاریخی در اصل از سه قسمت به نامهای هورامان تخت، ژاورو و لهون تشکیل شده است.
مسیر دسترسی به روستای اورامان
برای رفتن به اورامان از تهران و با خودروی شخصی میتوان با طی کردن مسیر ۶۶۰ کیلومتری و عبور از شهرهای ساوه، همدان و سنندج به سروآباد و سپس به اورامان رسید. از طریق پرواز هم از تهران میتوان به سنندج رفت و در آنجا از خودروهای مختلف در دسترس برای عزیمت به اورامانات استفاده کرد.
معنی اورامانات چیست؟
اورامان را هورامان هم میگویند. البته این روستا در زبان محلی «ههورامان» نامیده میشود. اورامان یا اورامانتخت از دو بخش هورا و مان تشکیل شده است. بسیاری بر این عقیدهاند که هورا همان اهورا بوده است. به این شکل اهورامان یعنی خانه اهورامزدا و اگر هورامان را برگرفته از هور اوستایی در معنای خورشید و مان را در معنای خانه بدانیم، معنای آن خانه و جایگاه خورشید است.
تاریخچه روستای اورامانات
بر اساس مدارک برجایمانده در نزدیکی دهکدههای ناو، هجیج و اسپریز مردمانی زندگی کردهاند که پیشینه آنها حدود ۴۰ هزار سال تخمین زده شده است و در زمان پارینهسنگی بودهاند. از این دوره تاریخی، وسایل انسانهای غارنشین، باقیمانده اجاق و تعدادی استخوان که شبیه به اسکلت بز کوهی است، در غارهای مرو و گیلان پیدا شده است. همچنین استخوانهای انسانهای نئاندرتال در غارهای شانیدر و بیستون کشف شده است که گفته میشود قدمتشان به بیش از ۴۰ هزار سال میرسد. بهمرور زمان انسانهایی به این دهکده مهاجرت میکنند که بازمانده آنها در غاری به نام کناچه یافت شده است.
آب و هوا و پوشش گیاهی اورامانات
آبوهوای منطقه اورامان کوهستانی است. این منطقه چشمهها و چراگاههای بسیاری دارد. در دامنه کوههای اورامان باغهای زیبایی وجود دارد که سبب شده دامداری در کنار باغداری پیشه اصلی مردم شهر باشد.
مردم اورامانات
اورامان تخت در ابتدا روستا بود، اما در سالهای اخیر با داشتن ۵۴۰ خانوار و جمعیت ۲۸۰۰ نفر در سال ۱۳۹۰ به مرکز بخش تبدیل شد. مردم منطقه اورامان به زبان اورامی سخن میگویند که یکی از گویشهای گورانی است و زیرگروهی از گویشهای شمال غرب ایران است. مردم اورامان مسلمان هستند و مذهب آنها سنی است. با این وجود در این منطقه آیینهای مربوط به ایران باستان رایج است و در حافظه تاریخی مردم باقیمانده و پاس داشته شده است.
مردم اورامان لباسهای محلی کردی خاص خود را دارند. مردان کرد این منطقه چوخه، پانتول، ملکی شال، دستار، فرنجی و کلهبال و زنان آن جانی، کلنجه، شال، کلاه و کلله میپوشند. این لباسها با زیورالات تزیین شده و رنگهای خاصی دارند. صنایع دستی شهر اورامان گلیم، سجاده، نمد، گیوه، ظرفهای چوبی و… است.
معماری روستای اورامانات
معماری پلکانی اورامان تخت و خانههای دیدنی آن، روستا را بهشکل هرمگونه درآورده است که در راس این هرم قلعهای باستانی قرار دارد. معماری پلکانی این خانهها باعث شده است تا به روستای هزار ماسوله مشهور شود و به شکلی است که حیاط هر خانه پشتبام خانهای دیگر است. معماری اورامانات و سرسبزی این منطقه کوهستانی رویایی، گویی پلههایی بهسمت بهشت را تصویر میکند.
مراسم پیرشالیار در اورامانات
اورامان تخت علاوه بر داشتن جاذبههای طبیعی و معماری جذاب دارای جاذبههای معنوی خاصی از جمله کوچهای ییلاقی و مراسم سالانه پیر شالیار در زمستان است. اهالی اورامان در این مراسم با لباسهای کردی خاصی حاضر میشوند و موسیقیهای عرفانی و مراسم خاص پختن آش و… را برگزار میکنند. گفته شده پیر شالیار یکی از بزرگان منطقه اورامان بوده که به ترویج اسلام در این منطقه مشغول بوده است و مردم برای بزرگداشت وی هر ساله دو مراسم در دو فصل سال برگزار میکنند.
آنچه در این مراسم نظرها را به خود جلب میکند، آداب و رسومی است که در این بزرگداشت به چشم میخورد. در این آداب و رسوم، ریشههایی از باورهای زرتشتی و باستانی دیده میشود که نشان از قدمت تاریخی اورامان و ماندن رسوم خاص باستانی این منطقه در اذهان تاریخی مردم دارد. برخی نیز این مراسم را مربوط به آداب باستانی مردم میدانند که بعدها با اعتقادات اسلامی گره خورده است. مقبره پیر شالیار که از مریدان عبدالقادرگیلانی بوده است، در انتهای جاده آسفالته اورامان قرار دارد. این مراسم شامل ذبح دام قربانی، دف زنی، نوعی رقص، خوردن آش، و شبنشینی و خواندن شعر و دعا است.
جاهای دیدنی اورامانات
رودخانه سیروان که در جنوب غربی استان کردستان جریان دارد، پس از دریافت آب از بخشهای جنوبغربی، غرب و مرکز استان مانند قشلاق، گاوهرود و گردلان تبدیل به سیروان میشود. بخش عمده این رودخانه در شهرستان سروآباد و منطقه باستانی اورامان جریان دارد و سپس در خاک عراق پس از پیوستن به رودخانه دیاله، وارد رود بزرگ دجله میشود. در واقع این رود طولانیترین رودخانه استان کردستان است. حواشی این رود بسیار زیبا و بستر و کنارههای آن زیستگاه انواع پرندگان و ماهیانی است که از لحاظ بهرهبرداری تفریحی و توریستی بسیار کاربردی هستند.
بهترین مسیر و چشمانداز برای دیدن عظمت و زیبایی سیروان فاصله بین روستاهای اسپریز تا هجیج است که بهعلت قرارگیری جاده شنی در راستای رودخانه دارای ایستگاههای مهم و باارزش بصری فوقالعاده برای فراغت، عکاسی و تصویربرداری است. این رودخانه بهعلت خروشان بودن، محل تمرین و مسابقات قایقرانی داخلی و خارجی نیز است.
خبرنگار معتصم شافعی
انتهای پیام/*