اجتماعی استان اصفهان اقتصادی بهداشت بین الملل تصاویر جنوب چندر رسانه حقوق بشر دسته‌بندی نشده دین و اندیشه شرق شمال غرب فرهنگ و هنر مرکزی یادداشت/مقاله/گفتگو/مصاحبه

دکتر محمود رضا باقری : دریافت یارانه نقدی و یا غیر نقدی حق مسلم همه ایرانیان اعم از دارا و ندار ، می باشد

manager نظرات: ۰ 5 سال پیش زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه

دکتر محمود رضا باقری : دریافت یارانه نقدی و یا غیر نقدی حق مسلم همه ایرانیان اعم از دارا و ندار می باشد

پایگاه خبری احوال نیوز ، به بهانه نهایی شدن طرح حذف یارانه برخی از هموطنان به سراغ جناب آقای دکتر محمودرضا باقری تودشکی ، نظریه پرداز اقتصادی پایگاه خبری احوال نیوز ، رفتیم تا از حذف یارانه ها که هراز چند بار ، توسط مسئولین دولتی اعلام می شود، در این رابطه اعلام نظر کنند.

ضمن تشکر از جناب آقای دکتر محمود رضا باقری تودشکی در ارتباط با حذف یارانه ها که در دولت هر بار اعلام میگردد، توضیحات لازم را ارایه بفرمایید.

در روزهای اخیر شاهد پایان فرایند شناسایی برخی از هموطنان هستیم که به قول معروف جزو ۳ دهک بالای درآمدی محسوب می شوند. در این رابطه حسین میرزایی سخنگوی ستاد حذف یارانه در تشریح فلسفه شکل‌گیری ستاد تبصره ۱۴ قانون بودجه یا ستاد حذف یارانه می گوید: در تعریف قانون هدفمندی یارانه‌ها؛ یارانه برای جبران قدرت خرید خانوارهای آسیب‌پذیر تعریف شده بود، در آن برهه چون ابزار شناسایی، دهک‌بندی و خوشه‌بندی وجود نداشت تصمیم به پرداخت همگانی گرفته شد؛ اما تنها افرادی باید مشمول دریافت یارانه باشند که این یارانه در زندگی آنها تغییر ایجاد کند. عملاً پرداخت یارانه نقدی برای ترمیم قدرت خرید به فردی که توان مالی بالایی دارد و همین الآن از یارانه‌های مختلفی در حوزه سوخت، حمل‌ونقل و تولید و غیره استفاده می‌کند، بی‌معنی است.

سخنگوی ستاد حذف یارانه افزود: اما به هر دلیلی این فرایند در سنوات اخیر متوقف شده بود، بر اساس تحلیل های ما در ستاد تبصره ۱۴ از سال ۹۲ تاکنون نبود داده‌های مناسب و عدم شناسایی دهک‌های پردرآمد کنار حساسیت های اجتماعی مانع از ادامه فرآیند حذف یارانه نقدی دهک‌های پردرآمد شده بود.

به‌ گفته میرزایی، در حال حاضر پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان در وزارت رفاه ایجاد شده و این داده‌ها بعد از تقاطع‌گیری در آزمون وسع قابل پیاده‌سازی است. از طرف دیگر با توجه به مصوبه مجلس در تبصره ۱۴ قانون بودجه، دولت موظف شده است این قانون را اجرایی کند، بر این اساس پیش‌بینی می‌شود در سال جاری فرایند حذف سه دهک پردرآمد انجام شود.

وی درباره دستگاه هایی که این اطلاعات را در اختیار ستاد قرار داده‌اند، گفت: ابتدا به‌دنبال ایجاد شناسنامه اجتماعی ــ اقتصادی افراد بودیم، در این شناسنامه وضعیت رفاهی افراد مبتنی بر دارایی، درآمد و هزینه مشخص می‌شد، بر این اساس شاخصه‌هایی مثل تملک مسکن، خودرو، وضعیت تجاری فرد، بیمه تأمین اجتماعی، اطلاعات دریافت حقوق، صنفی که فرد در آن مشغول به کار است و محل زندگی در دستور کار قرار گرفته است. این اطلاعات از سازمان هایی مثل وزارت کار، سازمان اداری استخدامی، بانک اطلاعات خودروی ناجا، اطلاعات سفرهای خارجی نیروی انتظامی، وزارت بهداشت، سازمان ثبت املاک و اسناد، اطلاعات اصناف و در نهایت اطلاعات تراکنش ها و حساب های بانکی از بانک مرکزی دریافت شده است.

میرزایی گفت: برای دریافت تسهیلات از نظام بانکی از مجموعه اقدامات بانکی انجام‌شده مثل پرداخت بدهی یک رتبه اعتباری تشکیل می‌شود، مانند همین مثال در فرآیند حذف یارانه نقدی نیز برای هر کدام از بانک های اطلاعاتی یک ضریب در آزمون وسع لحاظ شد، به‌عنوان مثال ۱۶ هزار خانوار حذف‌شده مالک بیش از ۵۰۰ میلیون تومان خودرو بودند که مشخصاً یارانه این افراد قطع شده است.

این مقام مسئول گفت: هر فردی برای اعتراض به دفاتر مشخص‌شده مراجعه کرد بر اساس معدل گردش حساب تراکنش های بانکی، سود بانکی، میزان واریز و مانده حساب به‌عنوان معیارهای بررسی در نظر گرفته می‌شود نکته قابل توجه اینکه در این بین تنها تراکنشهای خرید معیار حذف یارانه نقدی افراد بوده است.

سخنگوی ستاد حذف یارانه گفت: در ۴ ماه ابتدایی سال ۹۸ مبلغ هزینه‌ کرد خانوارها به‌ عنوان معیار مهم حذف یارانه نقدی در نظر گرفته شده است بر این اساس اگر متوسط هزینه‌ کرد خانوار یک ‌نفره ۴ میلیون تومان باشد، خانوار دونفره پنج میلیون تومان، خانواده سه‌ نفره شش و نیم میلیون تومان، خانوار ۴نفره ۷٫۵ میلیون تومان، خانواده ۵نفره ۸٫۵ میلیون تومان و خانواده شش‌نفره به بالا به‌ ازای هر نفر اضافی ۵۰۰ هزار تومان افزایش لحاظ خواهد شد (۶ نفر ۹ میلیون تومان) خانوار در فهرست حذف یارانه نقدی قرار خواهد گرفت اما اگر میزان هزینه‌کرد از این ارقام پایین‌تر باشد یارانه آنها مجدداً برقرار خواهد شد.

میرزایی اعلام کرد: در حال حاضر فرایند شناسایی سه دهک بالای درآمدی که در فهرست حذف یارانه نقدی قرار گرفته‌اند به اتمام رسیده است. اما ما قصد داریم فرآیند حذف یارانه نقدی مرحله به مرحله انجام شود یا حداقل خطا و حداکثر دقت در فرایند حذف پردرآمدها لحاظ شود تا فرایند رسیدگی به اعتراضات نیز با سرعت مناسب صورت گیرد.: با توجه به اینکه فرآیند حذف یارانه نقدی یک تصمیم ملی است و تعداد قابل توجهی از افراد در این فرآیند از صف دریافت یارانه نقدی خارج خواهند شد، بعد از اعلام سخنگوی دولت سه دهک یارانه ‌بگیر حذف می‌شوند اما همان‌طور که اشاره شد فرآیند شناسایی این سه دهک تکمیل شده و این اطلاعات در اختیار صدای تبصره ۱۴ قانون بودجه قرار دارد.

اما این در حالی است که

محمدرضا سبزعلی پور یکی از صاحب نظران اقتصادی می گوید: حذف سوبسید کالا و واقعی کردن قیمت ها از زمان رؤسای جهمور اسبق مطرح بود اما هیچگاه به مرحله اجراء درنیامد اما جناب آقای احمدی نژاد دل را به دریا زد و به قول معروف شجاعتی به خرج داد و سوبسید کالاهای اساسی را قطع کرد و بجای آن پرداخت یارانه نقدی را در دستور کار دولت قرار داد.

بحرانی که از آنروز به بعد در پی افزایش قیمت حامل های انرژی و سایر کالاهای اساسی، اقتصاد کشور را مریض تر کرده رشد نقدینگی در جامعه، تورم ، رکود ، ادامه بیکاری و افزایش نرخ ارز بوده است.

علی پور با اشاره به اینکه دریافت یارانه نقدی حق همه ایرانیان است ادامه داد: در قانون توزیع یارانه نقدی به مردم، هرگز به این موضوع اشاره نشده است که به این شخص بدهید و به آن یکی ندهید بلکه به صراحت تصریح شده که وقتی سوبسیدها برداشته می شود بجای آن بین همه مردم ایران یارانه توزیع خواهد شد پس دریافت یارانه نقدی و یا غیر نقدی حق مسلم همه ایرانیان اعم از دارا و ندار، غنی و فقیر، پولدار و بی پول می باشد زیرا وقتی که کالاها را گران کرده و می کنید این گرانی را به همه مردم ایران تحمیل شده و فشار این افزایش قیمت بر همه مردم وارد می شود نه فقط به افراد بی پول و فقیر.حال اگر کسی از ابتدا یارانه نگرفته و یا از امروز آن هم بطور آزادانه و طبق خواسته خود و همچنین از روی میل و رغبت از دریافت یارانه انصراف می دهد قطعاً در حق دولت محبت کرده و می کند .

این اقتصاددان درخصوص اجرای فازهای اول و دوم و سوم و… هدفمندی یارانه ها گفت: دولت نباید به طرح هدفمندی یارانه ها و افزایش نرخ کالاها و حامل های انرژی به چشم یک منبع درآمد برای خود نگاه کند و به دولت توصیه نمود که بهتر است که از اجرای فازهای بعدی هدفمندی یارانه ها آن هم به شکل کنونی و پرداخت پول نقد به مردم پرهیز کرده و شیوه جدیدی را با مشورت صاحب نظران طراحی نماید ازجمله ارائه خدمات مطلوب رفاهی و درمانی و یا اعتبار خرید به مردم و پر کردن چاله هایی که موجب فشارهای اقتصادی بر ایرانیان شده است.

تصمیم گیری این که نظرات ارائه شده کدام صحیح تر بوده و یا در شرایط فعلی جامعه کدام یک کاربردی تر می باشد بماند برای صاحب نظران و افراد ذی صلاح لیکن در مطالب ذکر شده نکاتی مبهم بوده که از آن قبیل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف) این که از طرفی عنوان می شود دریافت یارانه نقدی و یا غیر نقدی حق مسلم همه ایرانیان اعم از دارا و ندار، غنی و فقیر، پولدار و بی پول می باشد و از طرف دیگر می گویند ؛ یارانه برای جبران قدرت خرید خانوارهای آسیب‌پذیر تعریف شده و تنها افرادی باید مشمول دریافت یارانه باشند که این یارانه در زندگی آنها تغییر ایجاد کند.

ب) در بند های از توضیحات ستاد حذف یارانه آمده است : اطلاعات مردم از سازمان هایی مثل وزارت کار، سازمان اداری استخدامی، بانک اطلاعات خودروی ناجا، اطلاعات سفرهای خارجی نیروی انتظامی، وزارت بهداشت، سازمان ثبت املاک و اسناد، اطلاعات اصناف و در نهایت اطلاعات تراکنش ها و حساب های بانکی از بانک مرکزی دریافت شده است. این در حالی است که از افرادی که جزو دهک بالا شناسایی شده اند و با این انتخاب موافق نبوده یا اعتراض دارند در خواست شده فرمی تکمیل نمایند که در آن فرم اجازه بررسی حساب هایشان را بدهند.

ج) متوسط هزینه کرد خانواده ، برای خانوار یک نفره ۴۰ میلیون ریال مشخص شده که با رقم خط فقر در سال ۹۸ تقریباً برابری می کند . اما چرا این ارقام با حداقل حقوق امسال که حدود ۱۵٫۱۷۰٫۰۰۰ ریال اعلام شده اختلاف زیادی دارد؟ یعنی افرادی که زیر خط فقر حقوق می گیرند فقیر محسوب می شوند .پس بهتر است عنوان شود یارانه به افراد زیر خط فقر تعلق می گیرد. اما آیا می توان با افزودن مبلغ ۴۵۵٫۰۰۰ ریال به حد اقل حقوق اختلاف بین خط فقر و حداقل حقوق برطرف خواهد شد؟

د) در نهایت سوال آخر که باید از اول به آن اندیشیده می شد : چرا برخی از کشور ها مانند سوئیسی‌ها به یارانه‌ نقدی «نه» گفتند، برخی دیگر از کشورها مثل ایران «آری» ؛ که شاید یکی از دلایل عمده آن به گفته هادی حق شناس( اقتصاددان) ، تفاوت کشورهای توسعه‌یافته در اخذ مالیات و دریافت یارانه‌ آن است که در این کشورها مردم آثار تصمیمات دولت‌ها را مستقیما در زندگی خود می‌بینند. مردم وقتی مالیات بیشتری پرداخت می‌کنند حتما خدمات بیشتری دریافت می‌کنند و اگر دولت بگوید با اخذ مالیات بیشتر، خدمات بیشتری ارائه می‌دهد، مردم اطمینان بیشتری به وعده‌های دولت‌ها می‌کنند. همین مسئله مربوط به پرداخت یارانه هم هست. مردم در این کشورها می‌دانند اگر یارانه دریافت نکنند و پول دست دولت بماند، دولت خدمات رفاهی بیشتری به آنها ارائه می‌کند. به‌عنوان مثال اگر امروز تحصیلات ابتدایی و راهنمایی رایگان دارند؛ در ازای دریافت‌نکردن یارانه، فردا تحصیلات دانشگاهی رایگان هم دریافت می‌کنند یا در قبال نگرفتن یارانه، ساعات کار آنها کم می‌شود و اوقات فراغت آنها افزایش می‌یابد و یا اینکه طبق نظر مردوخی ( اقتصاددان)، ریشه رفتار ایرانی‌ها در زیاده‌طلبی‌شان است. به نوعی می‌توان از آن به‌عنوان مسابقه‌ای بین شهروندان یاد کرد. ایرانی‌ها نمی‌توانند تصور کنند کسی یارانه دریافت کند؛ اما دیگری که ممکن است ثروتمند و بی‌نیاز هم باشد، چشم خود را بر این یارانه ببندد. نمی‌توان چنین رفتاری از سوی شهروندان را به اعتماد آنها به دولت‌ها وصل کرد. آنچه هست همان احساسی است که در میان مردم این مرز و بوم است.